Συνταγματική Αναθεώρηση

Τα Επιχειρήματα για την Αναθεώρηση του Άρθρου 16

www.tsigris.gr

Με την πρόταση της κυβέρνησης για τη μεταρρύθμιση του Άρθρου 16 του Συντάγματος, τίθενται οι βάσεις για την πραγματική απελευθέρωση των δυνάμεων της Παιδείας στον τόπο μας. Πρόταση της Νέας Δημοκρατίας, από το 1997, είναι να κατοχυρωθεί η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων μη κρατικού, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, υπό τον αυστηρό έλεγχο και την εποπτεία του κράτους.

Μιλώντας για ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, είναι αναγκαίο να δούμε τις θέσεις, αλλά και τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Νέα Δημοκρατία στο ζήτημα αυτό:

1. Η Παιδεία, ήταν, είναι και θα είναι δημόσιο αγαθό. Συνεπώς, η ποιότητα και η λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων, η αξιολόγηση, η επιλογή του προσωπικού τους και η διασφάλιση υψηλής ποιότητας των υπηρεσιών τους θα ελέγχονται αυστηρά από την Πολιτεία.
2. Ευθύνη και χρέος της Πολιτείας, ήταν και παραμένει η ενδυνάμωση της ποιότητας και της προσφοράς των δημοσίων πανεπιστημίων, κάτι το οποίο καθίσταται φανερό από τη δέσμη τομών, αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που προωθεί η κυβέρνηση για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση συνολικότερα.
3. Τα νέα ιδρύματα θα συστήνονται από νομικά πρόσωπα πέρα των στενών ορίων του Δημοσίου, αφού υποβληθούν από την αρχή και υποβάλλονται διαρκώς στη συνέχεια, σε διαδικασίες ελέγχων και εγγυήσεων. Θα είναι μη κερδοσκοπικά. Η άδεια λειτουργίας τους, μετά από οποιαδήποτε παρατυπία, είναι δυνατό να ανακληθεί.
4. Τα νέα ιδρύματα θα λειτουργούν συμπληρωματικά σε σχέση με τα κρατικά, ο ρόλος και η λειτουργία των οποίων συνεχώς θα ενισχύονται από την Πολιτεία. Δεν θα χρηματοδοτούνται από την Πολιτεία και θα στηρίζονται σε ιδίους πόρους.
5. Η ίδρυση μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων δε σημαίνει ιδιωτικοποίηση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αλλά αντιθέτως έγκαιρη και σίγουρη προστασία του κύρους και της δύναμης της Δημόσιας Εκπαίδευσης.

Η Κυβέρνηση θέλει να θέσει κανόνες και όρους στο τι είδους πανεπιστήμιο θέλουμε να λειτουργεί εκτός των στενών ορίων του κράτους, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε εγκαίρως καταστάσεις, που αν αδρανήσουμε θα είναι στο μέλλον ανεξέλεγκτες.

Η χώρα μας αποτελεί μοναδική περίπτωση στην οποία απαγορεύεται ρητά από το Σύνταγμα η ίδρυση και λειτουργία φορέων παροχής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που δεν είναι αυστηρά κρατικοί. Πρακτικά, όμως, τα τελευταία χρόνια, με ευθύνη των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, έχει διαμορφωθεί πεδίο ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών φορέων παροχής εκπαίδευσης σε τριτοβάθμιο επίπεδο. Οι φορείς αυτοί, είτε ονομάζονται Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών, είτε ιδιωτικά κολέγια, ιδρύονται με μία απλή αίτηση για έναρξη επιτηδεύματος στη Νομαρχία που ανήκουν. Εγγράφουν χιλιάδες νέους, τη φοίτηση των οποίων επιλαμβάνονται, αν και η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχουν είναι παντελώς ανεξέλεγκτη από το Υπουργείο Παιδείας.

Διάφορα ιδιωτικά κολέγια και κέντρα σπουδών έχουν προχωρήσει σε απευθείας συμφωνίες (μέσω franchising, δηλαδή συστήματος δικαιόχρησης) με ευρωπαϊκά ή μη πανεπιστήμια και κολέγια, τα οποία αν και δεν κατατάσσονται -πολλές φορές-στις κατηγορίες των κορυφαίων ή καλύτερων ιδρυμάτων πανεπιστημιακής ή τεχνολογικής εκπαίδευσης, είναι αναγνωρισμένα στη χώρα όπου εδρεύουν, ή ακόμη και διεθνώς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκύπτουν περαιτέρω επιπλοκές σε σχέση με την αναγνώριση των τίτλων σπουδών και των επαγγελματικών δικαιωμάτων που προσφέρουν.

Δεδομένου ότι τα επαγγελματικά δικαιώματα είναι υπόθεση ανταγωνισμού και ανήκουν στην ευθύνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η χώρα μας έχει παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και καλείται να προσαρμοστεί με την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων από εγχώρια ιδιωτικά κέντρα σπουδών που συνεργάζονται με ξένα πανεπιστήμια το αργότερο έως τις 20 Οκτωβρίου 2007.

Οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση στην ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών φορέων παροχής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης δε θα σημάνει μόνο ενδεχόμενη καταδίκη και βαριά χρηματικά πρόστιμα για τη χώρα, αλλά θα έχει ακόμη σοβαρότερες και ουσιαστικότερες συνέπειες για την Παιδεία και την Κοινωνία μας:

1. Θα διαιωνιστεί το ισχύον καθεστώς με τα ιδιωτικά κολέγια και κέντρα σπουδών, που ουσιαστικά αναπτύχθηκε επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, χωρίς να υπάρχουν ούτε θεσμοθετημένα όρια και κριτήρια ίδρυσης και λειτουργίας τους, ούτε έλεγχος της ποιότητας σπουδών και του διδακτικού τους προσωπικού από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας.
2. Οι νέοι μας θα επενδύουν το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό τους μέλλον σε πτυχία αμφίβολης προέλευσης, αξίας και ισχύος.
3. Θα συνεχιστεί με αμείωτους, αν όχι με αυξανόμενους ρυθμούς, η μετανάστευση φοιτητών μας σε πανεπιστήμια του εξωτερικού με συνέπεια την ακατάσχετη οικονομική «αιμορραγία» των ελληνικών οικογενειών αλλά και της χώρας σε συνάλλαγμα.

Οι κοινωνικοί εταίροι, ιδρύματα, κληροδοτήματα, που έχουν πολλά να προσφέρουν στην Παιδεία και γενικότερα στην Εκπαίδευση, θα στερηθούν τη δυνατότητα ίδρυσης φορέων παροχής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Θα συνεχιστεί το μονοπώλιο της αυστηρά κρατικής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με συνέπεια να διαιωνίζονται οι παθογένειες και οι αγκυλώσεις του υπάρχοντος συστήματος και κυρίως να μειώνονται αντί να αυξάνονται οι δυνατότητες για διεύρυνση της υγιούς άμιλλας και ανταγωνιστικότητας στα πεδία της επιστήμης, της έρευνας, της καινοτομίας.

Οι φωνές αμφισβήτησης των μεταρρυθμίσεων, που είναι απαραίτητες να γίνουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μπορεί να υπόσχονται πρόσκαιρες κομματικές εντυπώσεις, αλλά δεν προσφέρουν κανένα απολύτως όφελος για την Παιδεία, για τη νεολαία και την κοινωνία μας.